قوانین بازی بسکتبال توسط FIBA تدوین شده که مخفف عبارت فرانسوی Fédération Internationale de Basketball به معنای فدراسیون بین‌المللی بسکتبال است.
بخش اول : تجهیزات
زمین بازی: سطح زمین بازی باید مسطح و سفت و فاقد هرگونه مانع باشد. ابعاد آن با احتساب از لبه داخلی فضای محصور، ۲۸ متر در طول و ۱۵ متر در عرض است.
خطوط علامت‌گذاری: تمام خطوط باید همرنگ و به رنگ سفید یا هر رنگ متضاد دیگری ترسیم شود. ضخامت این خطوط ۵ سانتی‌متر است.
خط وسط، دایره وسط و نیم‌دایره‌های پرتاب آزاد: خط وسط باید به موازات خطوط انتهایی زمین و از وسط خطوط کناری زمین ترسیم شود. این خط باید تا فاصله ۰/۱۵ متری پشت خطوط کناری ادامه پیدا کند. دایره مرکزی باید در مرکز زمین بازی ترسیم شود. شعاع این دایره ۱/۸۰ متر از قسمت خارج محیط دایره است. نیم‌دایره‌های پرتاب آزاد باید با شعاع ۱/۸۰ از قسمت خارج محیط دایره، در زمین بازی و در حالی که مرکز آن‌ها بر روی وسط خطوط پرتاب آزاد می‌باشد، ترسیم شوند.
بیشتر بخوانید: قوانین بازی والیبال
بیشتر بخوانید: قوانین بازی هندبال
بخش دوم : اصطلاحات و قوانین بازی بسکتبال
جامپ بال (Jump Ball) وقتی داور بازی در نیمه اول توپ را در مرکز زمین به سمت بالا پرتاپ می‌کند و یک نفر از هر تیم آماده دریافت آن است.
تایم اوت (Time-out) تایم اوت به یک توقف بازی می‌گویند که توسط مربی و یا دستیار مربی درخواست داده می‌شود و مدت زمان آن ۱ دقیقه است. دو تایم اوت در نیمه اول، سه تایم اوت در نیمه دوم (حداکثر دو تایم اوت در دو دقیقه آخر) و یک تایم اوت در زمان وقت اضافه می‌باشد.
شوت (Shot) زمانی است که توپ به سمت سبد تیم حریف پرتاب می‌شود.
تپ (Tap) وقتی است که توپ با دست به سبد حریف وارد می‌شود.
دانک (Dunk) زمانی است که توپ با فشار یک یا دو دست وارد سبد حریف می‌شود.
پرتاب اوت (Throw-in) زمانی اتفاق می‌افتد که توپ از مرزهای زمین بازی عبور کرده باشد، اوت محسوب می‌شود و باید توسط یکی از بازیکنان به سمت زمین بازی و یکی دیگر از بازیکنان پرتاب شود.
بخش سوم: نحوه بازی و قوانین بازی بسکتبال
بازی بسکتبال بین دو تیم با ۵ بازیکن انجام می‌شود. هدف هر تیم این است که توپ را وارد سبد حریف کرده و از وارد شدن توپ به سبد خود جلوگیری کند.
برنده بازی تیمی است که امتیاز بیشتری از انداختن توپ به سبد حریف، کسب کرده باشد.
بازی شامل ۴ بازه ۱۰ دقیقه‌ای است. در یک بازه ۲۰ دقیقه قبل از شروع بازی تیم‌ها آماده و تشریفات انجام می‌شود. بین بازه اول و دوم، بین سوم و چهارم و قبل از هر بازه وقت اضافه، یک زمان استراحت ۲ دقیقه‌ای وجود دارد. اما بین دو نیمه (بعد از دوم و قبل از سوم) زمان استراحت ۱۵ دقیقه‌ای است.
اگر در پایان زمان چهارم بازی مساوی شده باشد، باید بازی با بازه‌های ۵ دقیقه‌ای ادامه پیدا کند تا زمانی که برنده بازی مشخص شود.
– اگر یکی از تیم‌ها تعداد بازیکن زیر ۵ نفر داشته باشد، بازی آغاز نخواهد شد.
بازیکنان تنها زمانی مجاز به حمل توپ با دست هستند که قصد پاس، پرتاب و دریبل داشته باشند. بازیکن اجازه ندارد وقتی توپ را در دست دارد با آن بدود، آن را با پا بزند و یا آن را با پای خود مسدود کند.
گل زمانی به ثمر می‌رسد که یک توپ فعال در بازی از بالا وارد سبد شده و داخل آن باقی بماند و یا از آن عبور کند. هر گل به یکی از چهار شکل زیر امتیازدهی می‌شود:
- اگر از پرتاب آزاد باشد، یک امتیازی محسوب می‌شود.
- اگر از منطقه دو امتیازی زمین باشد، ۲ امتیازی محسوب می‌شود.
- اگر از پشت خط منطقه دو امتیازی باشد، ۳ امتیازی محسوب می‌شود.
- اگر بازیکنی غیرعمدی گلی وارد سبد خودی بکند، ۲ امتیاز برای تیم حریف و زننده گل، کاپیتان تیم مقابل در نظر گرفته می‌شود.
بازیکن نمی‌تواند بیشتر از سه ثانیه در منطقه محدود شده تیم حریف (زیر سبد) قرار بگیرد.
وقتی یک تیم صاحب توپ می‌شود؛ موظف است ظرف مدت ۲۴ ثانیه توپ را به سمت سبد یا حلقه حریف پرتاب کند.
بازیکنی که بیش از ۵ خطا مرتکب شود، باید بلافاصله زمین بازی را ترک کند و بعد از ۳۰ ثانیه تیم می‌تواند کسی را جایگزین او کند.
تعویض بازیکن‌ها فقط در زمان «فرصت تعویض» مقدور است. این زمان برای هر دو تیم زمانی که توپ در بازی فعال نباشد و یا زمان بازی متوقف باشد.
دلایل سلب حق بازی از یک تیم
تیم حاضر نباشد و یا نتواند ۵ بازیکن را ۱۵ دقیقه بعد از زمان شروع بازی به زمین بفرستد.
اعمال آن تیم مانع از انجام بازی شود.
در این حالت نتیجه بازی ۰-۲۰ به نفع تیم حریف می‌شود. علاوه بر این، در جدول رده‌بندی امتیاز صفر می‌گیرد و اگر بازی‌ها از نوع «حذفی با ۳ بازی» باشد، حذف شده لحاظ می‌شود اما اگر «حذفی با ۵ بازی» باشد، بازی‌ها ادامه خواهد داشت.
