حتی در خارج از کشور هلند نیز کمتر باشگاهی را می توان یافت که از نظر تاریخ و پیشینه، توان رقابت کردن با آژاکس را داشته باشد. با ۵۱ عنوان قهرمانی در عرصه داخلی و ۴ قهرمانی در جام باشگاه های اروپا، آژاکس هفتمین تیم پر طرفدار قرن ۲۰ محسوب می شود. آن ها در رقابت های جام برندگان جام و رقابت های جام یوفا نیز قهرمان شده اند و به این ترتیب، یکی از ۴ تیمی هستند که در هر سه جام معتبر اروپا به مقام قهرمانی رسیده اند.
این تیم در سال ۱۹۰۰ و در شهر آمستردام، پایتخت هلند تاسیس شد. ورزشگاه خانگی ان ها از سال ۱۹۹۶ تا کنون، آمستردام آرنا است.
تاریخچه باشگاه آژاکس
باشگاه آژاکس آمستردام در در سال ۱۹۰۰ در شهر آمستردام تاسیس شد و نام کامل آن Amsterdamsche Football Club Ajax است. پیراهن این تیم با طرح فعلی، یعنی پیراهن سفید رنگ به همراه نوار قرمز رنگ عریض بر روی آن در سال ۱۹۱۱ طراحی شد.
طولی نکشید که موفقیت های این باشگاه از راه رسید و این دوران مصادف شد با ورود جک رینالدز به تیم. به جز دو وقفه کوچک، این اسطوره انگلیسی بین سال های ۱۹۱۵ تا ۱۹۴۷ سکان هدایت آژاکس را بر عهده داشت. در همین دوران بود که آژاکس به آرامی خود را به عنوان برترین باشگاه کشور معرفی کرد که نقطه اوج آن، اولین دوران طلایی این تیم در دهه ۱۹۳۰ بود. آژاکس تحت هدایت رینالدز موفق شد ۸ عنوان قهرمانی در لیگ و ۲ قهرمانی حذفی به دست آورد.
پس از افتی خفیف، آژاکس مجددا و در زمان آغاز دوران حرفه ای گری در فوتبال هلند به صحنه موفقیت در کشور بازگشت (۱۹۵۵).
رینوس میشل، کرایوف و توتال فوتبال
آن ها در سال های ۱۹۵۷ و ۱۹۶۰ دوبار قهرمان لیگ شده و در سال ۱۹۶۱ نیز سومین قهرمانی خود در رقابت های حذفی هلند را جشن گرفتند و پس از آن و با روی کار آمدن رینوس میشل بود که آژاکس به تیمی خاص و فوق العاده تبدیل شد. با پایه ریزی فلسفه “توتال فوتبال”ِ رینوس میشل و هدایت این تفکر از سوی یوهان کرایوف، آژاکس به ۶ عنوان قهرمانی لیگ و ۴ قهرمانی در رقابت های حذفی دست یافت. آن ها همچنین با کسب سه عنوان قهرمانی پیاپی در جام باشگاه های اروپا بین سال های ۱۹۷۱ تا ۱۹۷۳ تاریخ ساز شدند که با این کار، یکی از ۵ تیمی شدند که موفق شدند از عنوان قهرمانی خود در این رقابت ها دفاع کنند. آن ها همچنین یکی از معدود باشگاه هایی هستند که توانستند جام اصلی مسابقات را برای همیشه به کلکسیون خود اضافه کرده و نگهداری کنند؛ بر اساس قانون، این مساله در شرایطی اتفاق می افتد که یک باشگاه برای ۵ بار قهرمان رقابت ها شود و یا اینکه برای ۳ بار پیاپی عنوان قهرمانی رقابت ها را از آن خود کند.
توتال فوتبالی که آژاکس مورد استفاده قرار می داد اینگونه بود که تمام بازیکنان تیم (به استثنای دروازه بان) می توانست در همه جای زمین بازی کرده و در پست های مختلف ایفای نقش کند. این به این معنی نبود که جایگیری و پست ها نادیده گرفته شود، بلکه به این مفهوم بود که پست یک بازیکن او را محدود نمی کند. در عوض، اورلپ نیز یکی از گزینه های قابل استفاده در بازی می شد و خط دفاعی نیز به خط میانی نزدیک تر می شد که در نتیجه آن، توپ ها سریع تر از خط دفاعی به مهاجمان هم دسته می رسید. با این وجود، توتال فوتبال از ابتدا، اختراع و ابداع هلندی ها نبوده است. مثل همیشه، پیشگامان دیگری وجود داشته اند و در این مورد می توان به تیم ملی مجارستان به عنوان الهام بخش میشل برای استفاده از این فلسفه فوتبالی اشاره کرد.
آژاکس برای چند سال، حاکم مطلق فوتبال در اروپا بود. این دوره که بعدها به “گلوریا آژاکس” معروف و شناخته شد، با جدایی کرایوف و یوهان نیکنز به مقصد بارسلونا به ترتیب در سال های ۱۹۷۳ و ۱۹۷۴ خاتمه یافت.
نسل جدید
با نزدیک شدن به انتهای دهه ۱۹۷۰ و با بازگشت مجدد یوهان کرایوف به باشگاه، البته این بار به عنوان مربی، و با حضور نسل جدیدی از بازیکنان جوان نظیر فرانک رایکارد و مارکو فن باستن، نام آژاکس بار دیگر بر سر زبان ها افتاد. سبک جذاب هجومی این تیم باعث شد هواداران زیادی از گوشه و کنار جهان را به خود علاقمند کنند و نتایجی که این تیم به دست می آورد نیز مثل همیشه فوق العاده بود. بین سال های ۱۹۷۷ تا ۱۹۸۷، آژاکس ۶ قهرمانی لیگ هلند و ۴ قهرمانی حذفی به همراه اولین و تنها قهرمانی باشگاه در رقابت های جام یوفا را کسب کرد. ظهور و اوجگیری آیندهوون در اواخر دهه ۱۹۸۰ و نیز جدایی رایکارد و فن باستن باعث شد باشگاه کمی افت کند، اما این تیم توانست با قهرمانی در رقابت های لیگ هلند در سال ۱۹۹۰، همچنان اقتدار خود را در دهه مذکور به رخ دیگران بکشد.
با روی کار آمدن لوییس فن خال در راس هدایت آژاکس در سال ۱۹۹۱ و به کار گیری فلسفه فوتبالی خاص خود در این باشگاه، موفقیت های سال های پیش رو نیز تضمین شد، هر چند هواداران فوتبال آژاکس که طرفدار فوتبالی تهاجمی بودند، از سبک خاص فن خال استقبال چندانی نمی کردند. او به سرعت تیم جدیدی را شکل داد که شامل ادوین فن در سار در درون دروازه بود تا دنیس برکمپ در خط حمله. بین سال های ۱۹۹۱ تا ۱۹۹۹، این تیم متشکل از جوانان با استعداد موفق شد ۴ قهرمانی در لیگ هلند، ۳ قهرمانی در جام حذفی، یک جام یوفا و یک قهرمانی در لیگ قهرمانان اروپا را به کلکسیون افتخارات خود اضافه کند. نقطه اوج آن نیز قهرمانی در لیگ قهرمانان اروپای سال ۱۹۹۵ بود که با پیروزی مقابل میلان در فینال به دست آمد.
در آگوست ۱۹۹۶ این تیم از ورزشگاه دی میر که از سال ۱۹۳۴ در آن حضور داشت به ورزشگاه آمستردام آرنا با بیش از دو برابر ظرفین تماشاگر (۵۳۵۰۲ نفر) نقل مکان کرد.
در مقایسه با سال های طلایی این باشگاه، دهه ۲۰۰۰ یادآور سالیان ناامید کننده ای برای هواداران آژاکس است. با جدایی ستارگان از این تیم و نیز درخشش آیندهوون در فوتبال هلند، دو قهرمانی در لیگ و ۴ قهرمانی در رقابت های حذفی تنها دستاورد آژاکس در این دوره بود. سپردن هدایت تیم به فرانک دی بوئر در سال ۲۰۱۰ شرایط باشگاه را بهتر کرد که ۴ عنوان قهرمانی پیاپی در لیگ، از جمله پیامد های مثبت آن بود.
